Căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan lại một lần nữa gia tăng sau vụ tấn công đẫm máu nhằm vào du khách tại khu vực tranh chấp Kashmir tuần trước. Ấn Độ cáo buộc Pakistan đứng sau vụ thảm sát này, nhưng Islamabad đã bác bỏ.
Quan hệ ngoại giao giữa hai cường quốc hạt nhân láng giềng đã xuống cấp nghiêm trọng, với việc hai bên đe dọa đình chỉ các hiệp ước quan trọng và trục xuất công dân của nhau. Đây được xem là sự đổ vỡ lớn nhất trong quan hệ song phương kể từ năm 2019, khi một vụ đánh bom xe tự sát khiến 40 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng tại Kashmir. Thời điểm đó, Ấn Độ cũng đổ lỗi cho Pakistan, và Pakistan cũng phủ nhận.
Ấn Độ đã bóng gió về khả năng tiến hành một cuộc tấn công quân sự “có giới hạn” sắp tới. Đáp lại, Pakistan tuyên bố sẽ đáp trả bằng quân sự nếu bị tấn công.
Cả Ấn Độ và Pakistan đều đã xây dựng kho vũ khí hạt nhân trong nhiều năm, nhưng mục đích chính được cho là để răn đe, ngăn chặn chiến tranh chứ không phải để khởi xướng.
Ấn Độ có chính sách “không sử dụng trước”, nghĩa là chỉ đáp trả bằng vũ khí hạt nhân nếu bị tấn công hạt nhân. Trong khi đó, Pakistan áp dụng chiến lược “răn đe toàn diện”, nhằm sử dụng cả vũ khí hạt nhân chiến thuật để đối phó với các mối đe dọa hạt nhân và các cuộc tấn công quân sự thông thường từ đối thủ lớn hơn, mạnh hơn và giàu có hơn trong khu vực.
Pakistan chưa loại trừ khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân trước nếu cảm thấy bị đe dọa tồn vong. Tuy nhiên, việc khởi xướng chiến tranh hạt nhân với Ấn Độ là điều Pakistan khó có thể gánh vác, nhất là khi nước này đã thua ba cuộc chiến thông thường trước đây. Thay vào đó, Pakistan sử dụng kho vũ khí hạt nhân để ngăn chặn Ấn Độ xâm lược hoặc tấn công quy mô lớn.
Số lượng vũ khí hạt nhân của mỗi bên vẫn là một ẩn số. Ấn Độ thử hạt nhân lần đầu năm 1974, Pakistan năm 1988. Các viện nghiên cứu ước tính Pakistan có khoảng 170 đầu đạn, trong khi Ấn Độ có 172. Một số phân tích cho rằng Pakistan có thể có nhiều hơn, khoảng 200.
Bất chấp hàng thập kỷ thù địch và nghi kỵ, Ấn Độ và Pakistan vẫn là bên ký kết một hiệp ước cấm tấn công các cơ sở hạt nhân của nhau. Theo thỏa thuận này, hai bên trao đổi danh sách các cơ sở hạt nhân hàng năm vào tháng 1, một truyền thống đã duy trì suốt 34 năm qua. Tuy nhiên, cả hai nước đều không phải là thành viên của Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) toàn cầu.
Các đợt bùng phát căng thẳng trước đây giữa Ấn Độ và Pakistan thường leo thang từ từ, với các cuộc tấn công và trả đũa có mục tiêu, cho phép mỗi bên có cơ hội lùi bước và xoa dịu tình hình. Giao tranh biên giới là chuyện thường thấy. Tuy nhiên, lần này, áp lực trong nước đối với Ấn Độ phải đáp trả là rất lớn, bởi hầu hết nạn nhân trong vụ tấn công tuần trước đều là người Ấn Độ.
Vụ việc năm 2019, sau vụ đánh bom tự sát, Ấn Độ đã tiến hành một cuộc không kích trước bình minh mà họ nói là nhắm vào trại huấn luyện khủng bố ở Pakistan. Pakistan sau đó đã bắn hạ hai máy bay chiến đấu của Ấn Độ ở Kashmir và bắt giữ một phi công. Phi công này cuối cùng đã được trả tự do và tình hình dần bình thường hóa. Nhưng vụ việc đó cho thấy Ấn Độ sẵn sàng tiến vào không phận Pakistan và thực hiện các cuộc tấn công, thiết lập một ngưỡng trả đũa mới.
Trong cuộc khủng hoảng hiện tại, hai bên vẫn chưa có động thái kịch tính nào. Pakistan báo cáo đã phát hiện máy bay chiến đấu của Ấn Độ trên không phận của mình và đã bắn hạ các máy bay không người lái do thám mà họ cho là thuộc về Ấn Độ.
Khả năng đáp trả từ một trong hai nước có thể sẽ diễn ra dọc theo Ranh giới Kiểm soát (LoC) – biên giới thực tế chia cắt Kashmir, nhắm vào cơ sở hạ tầng quân đội hoặc các cơ sở của phiến quân. Chiến thuật này tiềm ẩn rủi ro tính toán sai lầm, bởi bất kỳ thương vong nào cũng có thể làm trầm trọng thêm tâm lý trong nước.
Với các cuộc chiến đang diễn ra ở Trung Đông và Ukraine, cùng với tình hình kinh tế thế giới hỗn loạn, cộng đồng quốc tế không mấy mặn mà với một cuộc chiến tranh ở Nam Á. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết sẽ liên hệ với Ấn Độ và Pakistan, đồng thời kêu gọi các chính phủ nước ngoài khác can thiệp để xoa dịu tình hình. Các đồng minh giàu có của Pakistan ở vùng Vịnh cũng bày tỏ mong muốn ổn định và an ninh, trong khi Ấn Độ đã liên hệ với các thành viên G7 về cuộc khủng hoảng. Trung Quốc, quốc gia đóng vai trò quan trọng nhất trong khu vực, đã kêu gọi cả hai bên kiềm chế. Liên Hợp Quốc cũng kêu gọi Pakistan và Ấn Độ giảm leo thang căng thẳng. Tóm lại, không ai muốn chiến tranh xảy ra.
Theo tin từ ABC News ngày 30/04/2025.
