Tại thị trấn Massapequa, bang New York, câu chuyện về linh vật trường học mang hình ảnh người Mỹ bản địa đang trở thành tâm điểm của một cuộc tranh cãi gay gắt, thậm chí còn thu hút sự chú ý từ cựu Tổng thống Donald Trump.
Bang New York đã có chủ trương loại bỏ các linh vật và tên gọi liên quan đến người Mỹ bản địa trong trường học từ hơn hai thập kỷ trước, và vào năm 2022, các khu học chánh được yêu cầu cam kết thay đổi trước cuối năm học. Tuy nhiên, Massapequa, nơi đội thể thao của trường trung học có tên “Chiefs” (Thủ lĩnh) và sử dụng biểu tượng một người đàn ông Mỹ bản địa đội mũ lông vũ truyền thống, lại kiên quyết từ chối tuân thủ.
Chính quyền thị trấn này, cùng với ba khu học chánh khác trên đảo Long Island, đã đệ đơn kiện liên bang, cho rằng việc lựa chọn tên đội và linh vật là quyền tự do ngôn luận được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất. Họ cũng lập luận rằng linh vật này nhằm mục đích “tôn vinh” người Massapequa bản địa.
Điều đáng nói là chính quyền của cựu Tổng thống Trump mới đây đã mở một cuộc điều tra, xem xét liệu các quan chức bang New York có phân biệt đối xử với Massapequa hay không khi đe dọa cắt giảm ngân sách. Ông Trump cũng công khai bày tỏ sự ủng hộ đối với thị trấn và linh vật này trên mạng xã hội, thậm chí còn chụp ảnh với chiếc áo len có logo “Massapequa Chiefs” trong Phòng Bầu dục.
Tuy nhiên, nhiều người Mỹ bản địa và các nhà hoạt động lại có quan điểm hoàn toàn khác. Họ cho rằng việc sử dụng hình ảnh rập khuôn, đặc biệt là chiếc mũ lông vũ vốn không phải trang phục truyền thống của các bộ tộc ở miền Đông nước Mỹ như người Lenape (tổ tiên của người Massapequa), là thiếu tôn trọng và làm sai lệch lịch sử.
Ông Adam Drexler, một thành viên của bộ tộc Chickasaw Nation và từng là học sinh của trường, nay đã 60 tuổi, chia sẻ rằng chiếc mũ lông vũ không có ý nghĩa hay liên quan gì đến các bộ tộc ở phía Đông sông Mississippi. Ông đặt câu hỏi: “Làm sao bạn có thể biện hộ cho một biểu tượng không có ý nghĩa gì ở đây, trong khi lại tuyên bố bạn tôn vinh và tôn trọng văn hóa, lịch sử của những người mà thị trấn này được đặt tên theo?”.
Giáo sư Joseph Pierce từ Đại học Stony Brook, một thành viên của bộ tộc Cherokee Nation, nhận định rằng các linh vật rập khuôn như vậy làm giảm giá trị của người bản địa, biến họ thành một “kiểu” chung chung thay vì những dân tộc riêng biệt. Joey Fambrini, thành viên bộ tộc Delaware Tribe of Indians, nhấn mạnh rằng việc phi nhân hóa này không vô hại, nó góp phần khiến những khó khăn hiện tại của cộng đồng bản địa (như nghèo đói, thiếu nhà ở, nước sạch, giáo dục) bị phớt lờ.
Thậm chí, John Kane, thành viên bộ tộc Mohawk, còn chỉ ra rằng thị trấn Massapequa từng là nơi xảy ra một vụ thảm sát người bản địa vào thế kỷ 17. Ông nói: “Họ không cố gắng tôn vinh chúng tôi. Đó là lý do tại sao sự chính xác của logo không quan trọng với họ… Ý tưởng rằng đây là một sự tôn vinh nào đó đối với chúng tôi? Thôi nào. Đó là một đề xuất vô lý ngay cả khi chỉ là gợi ý.”
Trong khi đó, nhiều cư dân Massapequa, bao gồm cả học sinh và phụ huynh, vẫn tin rằng linh vật này là biểu tượng của niềm tự hào và truyền thống. Họ cho rằng nó thể hiện sự tôn trọng đối với người Mỹ bản địa, bất kể chi tiết trang phục có chính xác về mặt lịch sử hay không.
Cuộc tranh cãi ở Massapequa phản ánh một vấn đề lớn hơn đang diễn ra tại Mỹ, nơi nhiều đội thể thao chuyên nghiệp như Washington Redskins (nay là Commanders) và Cleveland Indians (nay là Guardians) đã phải thay đổi tên và logo trước sức ép của công chúng, trong khi một số khác như Kansas City Chiefs của NFL vẫn giữ tên nhưng cấm người hâm mộ đội mũ lông vũ hoặc vẽ mặt theo phong cách bản địa.
Câu chuyện này, theo ghi nhận của NBC News, cho thấy sự phức tạp và nhạy cảm của việc sử dụng các biểu tượng văn hóa trong thể thao, đặc biệt khi liên quan đến lịch sử và bản sắc của các cộng đồng thiểu số.
