Trung Quốc đã lên tiếng phản đối những lo ngại của Mỹ về việc Bắc Kinh mở rộng ảnh hưởng ở Chile, leo thang căng thẳng liên quan đến dự án thiên văn học của Trung Quốc ở phía bắc nước này.
Tại một cuộc họp báo ở Santiago, Đại sứ Trung Quốc tại Chile, Niu Qingbao, chỉ trích Mỹ “can thiệp vào quyền tự chủ của Chile trong việc lựa chọn đối tác” và lan truyền “thông tin sai lệch về dự án”.
Dự án thiên văn học này xuất phát từ thỏa thuận năm 2023 giữa Đài quan sát thiên văn quốc gia do nhà nước điều hành của Trung Quốc và Đại học Công giáo miền Bắc Chile để xây dựng một đài quan sát không gian mạnh mẽ ở sa mạc Atacama phía bắc Chile. Kính viễn vọng độ phân giải cao này có thể quan sát các vật thể gần Trái đất, như tiểu hành tinh hoặc sao chổi.
Tuy nhiên, dự án nhanh chóng vướng vào sự cạnh tranh leo thang giữa Trung Quốc và chính quyền Trump.
Washington lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ngay trước cửa nhà Mỹ, khi Bắc Kinh xây dựng cơ sở hạ tầng, tăng cường đầu tư vào nông nghiệp, năng lượng, khai thác mỏ và các lĩnh vực khác trên khắp Mỹ Latinh, thay thế Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn nhất của khu vực.
Trong phiên điều trần trước Thượng viện hồi đầu tháng, Brandon Judd, người được Trump đề cử làm đại sứ Mỹ tại Chile, bày tỏ lo ngại về sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc ở một trong những quốc gia thịnh vượng và ổn định nhất Mỹ Latinh. Ông nói sẽ tìm cách thuyết phục Chile rằng “chúng ta là đối tác thương mại tốt hơn”.
Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen mô tả kính viễn vọng dự kiến của Trung Quốc ở Chile, cũng như trạm kiểm soát sứ mệnh không gian đã hoạt động ở nước láng giềng Argentina, là những dấu hiệu cho thấy tham vọng quyền lực toàn cầu của Bắc Kinh.
“Trung Quốc đang gia tăng ảnh hưởng ở khắp châu Mỹ Latinh, châu Phi và trên toàn thế giới, vào thời điểm Mỹ đang rút lui”, Shaheen nói. “Điều đó không phù hợp với lợi ích an ninh của chúng ta”.
Khi mối lo ngại của Mỹ gia tăng, chính phủ Chile tuyên bố đình chỉ dự án để xem xét lại. “Phạm vi của nó vẫn cần được làm rõ”, Bộ Ngoại giao Chile cho biết.
Mặc dù Trung Quốc phủ nhận dự án có bất kỳ mục đích quân sự nào, các quan chức Mỹ lo ngại về khả năng các đài quan sát không gian như vậy có thể tăng cường khả năng thu thập thông tin tình báo của Trung Quốc.
Đại sứ Niu bác bỏ những lo ngại đó, nói rằng “Trung Quốc không quan tâm đến địa chính trị”. Ông cáo buộc Mỹ kích động căng thẳng bằng cách “bôi nhọ các dự án của Trung Quốc bằng cách viện dẫn các luận điểm địa chính trị”.
Ông cho rằng đài quan sát được đề xuất “có cùng bản chất” với nhiều kính viễn vọng khác ở miền bắc Chile, bao gồm cả kính viễn vọng do Mỹ tài trợ được gọi là Đài quan sát Rubin sắp đi vào hoạt động vào cuối năm nay.
“Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ diễn biến của vụ việc và hy vọng rằng phía Chile có thể loại bỏ sự can thiệp của Mỹ và phê duyệt việc thực hiện dự án càng sớm càng tốt”, ông Niu nói.
Người phát ngôn của chính phủ Chile, Aisén Etcheverry, cho biết chính quyền đang nói chuyện với cả trường đại học Công giáo tư thục ở phía bắc nước này và Đài quan sát thiên văn quốc gia Trung Quốc “để hiểu liệu dự án thiên văn này có nằm trong khuôn khổ thể chế của Chile hay không”.
Mỹ, Liên minh châu Âu, Australia và một loạt các quốc gia khác vận hành các đài quan sát ở sa mạc Atacama của Chile. Vị trí địa lý của khu vực này tạo ra các điều kiện đặc biệt rõ ràng, biến nó thành một trung tâm lớn cho thiên văn học toàn cầu.
Theo ABC News
