Nằm nép mình trong một góc của Công viên Lịch sử ở San Jose là một bảo tàng đặc biệt, nơi lưu giữ những kỷ vật về Chiến tranh Việt Nam và cuộc sống của những người Việt rời quê hương sau sự kiện 30/4/1975.
Quinn Tran, chủ tịch hiện tại của Bảo tàng Viet tại History Park, San Jose, chia sẻ: “Đối với tôi, nơi đây là linh hồn của cộng đồng người Việt ở đây.”
Bảo tàng sở hữu một bộ sưu tập phong phú, từ quân phục của quân đội Việt Nam Cộng hòa đến bộ vest cuối cùng của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa.
Tran xúc động nói: “Mỗi hiện vật là một câu chuyện riêng.”
Trong tủ kính là những chiếc la bàn đã dẫn đường cho những chiếc thuyền đánh cá nhỏ chở đầy người tị nạn, họ ra đi mà không biết mình sẽ cập bến ở đâu, thậm chí không chắc có sống sót qua chuyến đi biển hay không.
Một số kỷ vật khác bao gồm mảnh vỡ của một chiếc máy bay Việt Nam Cộng hòa bị bắn rơi trong chiến tranh, cướp đi sinh mạng của phi công. Mãi nhiều năm sau, người thân của phi công mới tìm đến nơi máy bay rơi.
Tran kể: “Cô ấy nhìn thấy một phần nhỏ của chiếc máy bay nhô lên khỏi bùn.” Trong số những hiện vật được tìm thấy có chiếc đồng hồ của phi công.
Những vật phẩm trưng bày khác phản ánh lịch sử gia đình của Tran. Anh rể cô cũng là một phi công bị bắn rơi, và anh trai cô từng bị giam trong trại cải tạo, giống như hình ảnh được mô tả trên một bức tường.
Một chiếc xô nhỏ được ghim trên bảng trưng bày gợi lại những ký ức đau buồn. Tran nghẹn ngào: “Người ta gọi nó là đài máu. Đây là thứ họ mang theo làm thức ăn, thậm chí là máu của chính mình vì nó có protein.”
Bảo tàng được hình thành bởi ý tưởng của ông V Vn Lc, một cựu đại tá quân đội Việt Nam Cộng hòa, người đã cùng gia đình tị nạn và thành lập Trung tâm Văn hóa và Tái định cư Người nhập cư ở San Jose.
Bảo tàng Viet mở cửa vào năm 2007, là bảo tàng đầu tiên thuộc loại này ở Hoa Kỳ.
Tran tâm sự: “Đây là nơi bạn tìm hiểu thêm về nguồn cội của mình, tại sao mọi người đến đây, cách mọi người sống sót. Tại sao mọi người phát triển và tại sao chúng ta nên cùng nhau kể những câu chuyện của mình.”
Du khách cũng có thể xem trang nhất của tờ San Jose Mercury News ghi lại sự kiện 30/4/1975.
De Tran, một cựu phóng viên báo, chia sẻ: “Chỉ cần nhìn vào trang báo này, mọi thứ lại ùa về, những ngày tháng bất định đó. Đã có rất nhiều bóng tối, cô đơn và sợ hãi.”
Anh mới 12 tuổi khi cùng gia đình rời Sài Gòn một ngày trước sự kiện 30/4.
De Tran bày tỏ: “Ngày 30 tháng 4 năm 1975 là ngày chúng tôi mất tất cả. Chúng tôi mất quê hương, nhà cửa, bản sắc, bản chất của mình, nhưng rồi chúng tôi lại có được mọi thứ bằng cách có thể ở đây để tận hưởng hòa bình và tự do.”
Bên ngoài bảo tàng có tượng đài tưởng niệm những người lính đã hy sinh trong chiến tranh và bản sao của những chiếc thuyền tị nạn nhỏ chở tới 100 người tuyệt vọng rời bỏ đất nước.
Cao ủy Liên Hợp Quốc về Người tị nạn ước tính rằng từ 200.000 đến 400.000 người đã thiệt mạng trên biển.
Tran nói: “Nó vẫn gây ra rất nhiều đau thương cho rất nhiều người. Chúng ta có trách nhiệm giữ cho những câu chuyện này sống mãi.”
Một vài câu chuyện được kể thông qua một tờ tiền giấy của Việt Nam Cộng hòa. Quinn Tran cho biết chúng trở nên vô giá trị sau sự kiện 30/4 nên người tị nạn mang theo vàng thay cho tiền tệ.
Điều đó cũng khiến họ trở thành mục tiêu của cướp biển và trộm cướp.
Bảo tàng phản ánh sự hy sinh đó và khả năng phục hồi của cộng đồng người Việt.
Tran nói thêm: “Khi rời khỏi đất nước, chúng tôi không bao giờ biết điều gì đang chờ đợi mình. Đã có rất nhiều hy sinh. Chúng ta có thể vươn lên, chúng ta có thể yêu thương và chúng ta có thể hàn gắn, nhưng chúng ta không nên quên.”
Bảo tàng Viet hiện đang đóng cửa để ban giám đốc giải quyết một số vấn đề nội bộ.
Tuy nhiên, bảo tàng đã tổ chức một buổi lễ đặc biệt để tưởng niệm sự kiện 30/4 tại tòa nhà chính quyền Quận Santa Clara vào Chủ nhật vừa qua.
Theo ABC7 News.
