Hai mươi tổng chưởng lý (AG) từ các bang như New York, California, Colorado và Michigan đã đồng loạt đệ đơn kiện chính quyền Trump vào thứ Hai vừa qua. Vụ kiện cáo buộc chính quyền này đã sa thải hàng loạt và giải thể các cơ quan thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) một cách trái pháp luật.
Theo đơn kiện do Tổng chưởng lý New York, bà Letitia James dẫn đầu, chính quyền Trump đã vi phạm hàng trăm điều luật và vượt quá quyền hạn của Quốc hội khi cố gắng giảm số lượng cơ quan thuộc HHS từ 28 xuống 15 và tiến hành sa thải khoảng 20.000 nhân viên.
Bà James đã lên án những hành động này là “nguy hiểm, tàn nhẫn và bất hợp pháp” trong một cuộc họp báo. Bà nhấn mạnh rằng chính quyền Trump không hề tinh giản bộ máy chính phủ mà đang phá hoại nó. Việc sa thải các nhà khoa học nghiên cứu bệnh truyền nhiễm, bịt miệng các bác sĩ chăm sóc phụ nữ mang thai và đóng cửa các chương trình hỗ trợ lính cứu hỏa, thợ mỏ hoặc trẻ em không giúp nước Mỹ khỏe mạnh hơn mà còn đẩy vô số sinh mạng vào nguy hiểm.
HHS thông báo về việc tái cơ cấu vào cuối tháng 3 như một phần trong nỗ lực lớn hơn của Bộ Hiệu quả Chính phủ nhằm giảm quy mô lực lượng lao động liên bang. Các đợt cắt giảm bao gồm 3.500 nhân viên tại Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), 2.400 nhân viên tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và 1.200 nhân viên tại Viện Y tế Quốc gia (NIH).
HHS cho biết sẽ thành lập một cơ quan mới, Cơ quan Quản lý vì một nước Mỹ Khỏe mạnh, để đảm nhận một số trách nhiệm do các cơ quan bị giải thể thực hiện, chẳng hạn như các chương trình tập trung vào sức khỏe tâm thần, môi trường hoặc sức khỏe người lao động.
Tuy nhiên, vụ kiện khẳng định rằng những cắt giảm gần đây sẽ gây ra những hậu quả “nghiêm trọng, phức tạp, kéo dài và có khả năng không thể đảo ngược”. Các tổng chưởng lý cho biết việc tái cơ cấu đã khiến HHS không thể thực hiện nhiều chức năng quan trọng của mình bằng cách cắt giảm các dịch vụ sức khỏe tâm thần và sử dụng chất gây nghiện, làm tê liệt phản ứng HIV/AIDS của quốc gia và giảm hỗ trợ cho các gia đình có thu nhập thấp và người khuyết tật.
Đáng chú ý, chính quyền Trump đã sa thải nhân viên chịu trách nhiệm duy trì các hướng dẫn về nghèo đói liên bang – được các bang sử dụng để xác định đủ điều kiện nhận hỗ trợ lương thực, hỗ trợ nhà ở và Medicaid – và cắt giảm đội ngũ đứng sau Chương trình Hỗ trợ Năng lượng Gia đình Thu nhập Thấp, giúp các gia đình thanh toán hóa đơn sưởi ấm và làm mát.
Một nửa lực lượng lao động tại Cơ quan Quản lý Dịch vụ Lạm dụng Chất gây nghiện và Sức khỏe Tâm thần (SAMHSA) – một trong những cơ quan HHS bị giải thể – cũng đã bị chấm dứt hợp đồng. Do đó, các tổng chưởng lý cho biết, Khảo sát Quốc gia về Sử dụng Ma túy và Sức khỏe đã bị dừng lại và đội ngũ liên bang điều hành Đường dây Trợ giúp Tự tử và Khủng hoảng 988 đã biến mất.
CDC đã mất một số phòng thí nghiệm theo dõi các bệnh truyền nhiễm, một văn phòng tập trung vào kiểm soát và phòng ngừa thuốc lá và một nhóm giám sát tỷ lệ tử vong ở bà mẹ tại Hoa Kỳ.
Bà James cho biết: “Chính phủ liên bang đã cắt giảm năng lực phòng thí nghiệm đến mức họ gần như ngừng xét nghiệm bệnh sởi ở giữa đợt bùng phát bệnh sởi chưa từng có”. “Phòng thí nghiệm y tế công cộng của New York, Trung tâm Wadsworth, một trong những phòng thí nghiệm duy nhất trong cả nước vẫn được trang bị để phát hiện các bệnh truyền nhiễm hiếm gặp, đang phải vật lộn để lấp đầy khoảng trống do một CDC bị khoét rỗng để lại.”
HHS cũng cắt giảm Viện An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Quốc gia (NIOSH), một cơ quan của CDC giúp sàng lọc các vấn đề sức khỏe ở những công nhân tiếp xúc với chất độc hại.
Chính quyền Trump cho biết một số chương trình nhất định như Chương trình Sức khỏe Trung tâm Thương mại Thế giới, bao gồm sàng lọc và điều trị các bệnh liên quan đến sự kiện 11/9, hoặc Chương trình Giám sát Sức khỏe Công nhân Than, sàng lọc bệnh phổi đen ở thợ mỏ, sẽ tiếp tục thông qua Cơ quan Quản lý vì một nước Mỹ Khỏe mạnh. Nhưng nhiều nhân viên NIOSH tham gia vào các chương trình đã bị cho nghỉ phép hành chính và phải đối mặt với việc chấm dứt hợp đồng sắp xảy ra vào tháng Sáu.
Vụ kiện hôm thứ Hai kêu gọi HHS ngừng nỗ lực giải thể các cơ quan và khôi phục các chương trình quan trọng đã bị mất. Bà James cho biết văn phòng của bà sẽ yêu cầu lệnh sơ bộ vào cuối tuần này để tạm thời ngăn chặn chính quyền Trump thực hiện các đợt cắt giảm hơn nữa.
Vụ kiện không phải là vụ kiện đầu tiên thách thức sứ mệnh cắt giảm quy mô của chính phủ liên bang. Một liên minh gồm 23 tổng chưởng lý đã kiện HHS vào tháng Tư về việc chấm dứt khoảng 11 tỷ đô la tài trợ cho y tế công cộng, một số trong đó đã giúp các sở y tế tiểu bang ứng phó với các đợt bùng phát dịch bệnh. Một thẩm phán liên bang đã tạm thời chặn các đợt cắt giảm nhưng vẫn chưa đưa ra phán quyết cuối cùng.
(Theo NBC News)
