Một chuyến bay chở hàng chục người Nam Phi tuyên bố đối mặt với nạn phân biệt đối xử với người da trắng vừa hạ cánh xuống Mỹ hôm thứ Hai vừa qua. Trong số này, chín người sẽ được tái định cư tại Idaho với tư cách người tị nạn.
Gần 50 người Afrikaners – thuật ngữ chỉ người Nam Phi gốc Hà Lan – đã được đưa đến Mỹ trên một chuyến bay thuê bao do chính phủ Mỹ tài trợ. Đây là một quyết định của Tổng Thống Donald Trump.
Động thái này cho thấy chính quyền Tổng Thống Trump đã ưu tiên nhóm người Nam Phi này hơn khoảng 12.000 người tị nạn khác đã được chấp thuận trước đó. Theo Văn phòng Người tị nạn Idaho, hơn 400 người trong số đó dự kiến sẽ được tái định cư tại Idaho trong năm nay nhưng đã bị tạm dừng đột ngột bởi sắc lệnh hành pháp hồi tháng 1 của Tổng Thống Trump. Một số người thậm chí đã có vé máy bay đến Boise.
Văn phòng Người tị nạn Idaho xác nhận chín người Nam Phi sẽ được tái định cư tại Twin Falls và nhận sự hỗ trợ từ Ủy ban Hoa Kỳ về Người tị nạn và Nhập cư (USCRI).
Tổng Thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk – một người nhập cư gốc Nam Phi – từng cáo buộc chính phủ Nam Phi ở Pretoria (quê hương của Musk) ban hành luật và chính sách chống người da trắng, đồng thời kích động bạo lực nhắm vào các chủ đất da trắng. Nam Phi từng là quê hương của chế độ phân biệt chủng tộc apartheid trong nhiều thập kỷ.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến khác cho rằng những tuyên bố này chỉ dựa trên một số ít vụ tấn công trang trại và không khớp với dữ liệu thực tế. Chính phủ Nam Phi cũng bác bỏ những bình luận của Tổng Thống Trump. Theo dữ liệu cảnh sát Nam Phi được tờ The New York Times trích dẫn, trong số 225 người thiệt mạng tại các trang trại từ tháng 4/2020 đến tháng 3/2024, 101 người là công nhân sống tại trang trại (hầu hết là người da đen), trong khi 53 nạn nhân là nông dân (thường là người da trắng).
Chrispin Phiri, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nam Phi, chia sẻ với The New York Times rằng: “Đáng tiếc là việc tái định cư người Nam Phi sang Mỹ dưới danh nghĩa ‘người tị nạn’ dường như hoàn toàn mang động cơ chính trị và nhằm mục đích nghi ngờ nền dân chủ lập hiến của Nam Phi.”
Việc ưu tiên và đẩy nhanh thủ tục cho nhóm người Nam Phi này là một sự khác biệt so với lập trường chống người tị nạn của chính quyền Tổng Thống Trump. Theo NPR, những người Afrikaners này sẽ nhận được các dịch vụ mà hiện đang bị tạm dừng đối với những người tị nạn khác. Ngay sau khi tạm dừng chương trình tái định cư, chính quyền đã đóng băng nguồn tài trợ cung cấp các dịch vụ thiết yếu giúp người tị nạn tìm nhà ở, việc làm và trường học.
Bà Lisa Meierotto, giáo sư nghiên cứu toàn cầu tại Đại học Boise State, chuyên về nhập cư, mô tả động thái này là “chưa từng có tiền lệ”. Bà lưu ý rằng những người Nam Phi này đã trải qua một quy trình khác biệt so với hầu hết người tị nạn thông thường. Theo bà Meierotto, quy trình tị nạn điển hình thường mất hơn bảy năm, là một quá trình dài và khó khăn.
Văn phòng Người tị nạn Idaho đã chứng kiến trực tiếp việc tạm dừng chương trình của Tổng Thống Trump đã khiến nhiều người rơi vào tình trạng “treo”. Bà Holly Beech, phát ngôn viên của văn phòng, kể về một gia đình ở Boise có người thân từ Syria tị nạn ở Ai Cập. Họ dự kiến đến vào tháng 2 nhưng đã bị hủy chuyến. Một trường hợp khác là người thân của một cư dân địa phương vừa thiệt mạng ở Cộng hòa Dân chủ Congo.
Bà Yasmin Aguilar, 55 tuổi, cư dân Boise, từng là bác sĩ ở Afghanistan, đến Idaho với tư cách người tị nạn vào năm 2000 sau khi bị Taliban bắt cóc và tấn công. Bà Aguilar đã hy vọng gia đình anh chị em mình có thể sang đoàn tụ. Họ vẫn đang chờ đợi thủ tục tái định cư, dù đơn của họ đã được chính phủ Mỹ chấp thuận từ năm 2017. Họ cũng chạy trốn Taliban và hiện đang sống ở Pakistan, nhưng bà Aguilar lo sợ họ có thể bị trục xuất bất cứ lúc nào.
Bà Aguilar chia sẻ: “An toàn là vấn đề lớn nhất. Chúng ta đều biết chuyện gì đang xảy ra ở Pakistan lúc này, với Ấn Độ và các vụ đánh bom. Tin tôi đi, tôi thậm chí không thể ngủ được. Tôi gặp ác mộng. Sau nhiều năm làm thủ tục, kiểm tra lý lịch và mọi thứ, thật đau lòng khi bạn vẫn chưa được ở cùng gia đình.”
Bà Meierotto chỉ ra rằng chính quyền Tổng Thống Trump từng tuyên bố tạm dừng chương trình tái định cư vì Mỹ không đủ khả năng tiếp nhận người tị nạn. “Nhóm người gần đây đến từ Nam Phi cho thấy… có khả năng,” bà Meierotto nói. “Họ đã có thể thuê máy bay. Họ đã có thể đẩy nhanh tất cả thủ tục giấy tờ. Và vì vậy, tôi đoán câu hỏi là: Liệu chúng ta có thấy quy trình đẩy nhanh như vậy bây giờ khi có bằng chứng cho thấy họ có thể làm được điều này không? Điều này sẽ có ý nghĩa gì đối với 12.000 người đang trong tình trạng ‘treo’?”
Thông tin được tổng hợp từ nguồn tin của The Idaho Statesman và The Seattle Times.
